Degerli cihaz, ekipman ve bilgilerin depolandigi mahallerin yangina karsi korunmasi için gelistirilen otomatik algilama ve söndürme sistemleri elektronik (algilama) ve mekanik (söndürme) olmak üzere 2 ana basliga ayrilir. Günümüzde söndürücü gaz olarak en yaygin kullanimi olanlar FM 200, FE 13, Argon ve CO2 olarak karsimiza çikmaktadir. Otomatik söndürme sistemlerinde Total Flooding uygulamalarinda kullanilan her bir gazin avantaj ve dezavantajlari vardir. Dolayisi ile sistem tasarlanirken, taleplerin ne oldugu gözden geçirilmeli ve buna uygun gaz seçimi yapilmalidir.
OTOMATİK GAZLI SÖNDÜRME SİSTEMİ
Otomatik yangin söndürme sistemlerinde kullanilmakta olan Halon gazinin, ozon tabakasina verdigi zarar yüzünden tüm dünyada üretiminin durdurulmasiyla, önceleri ilk ALTernatif olarak halihazirda kullanilmakta olan karbondioksit (CO2) ön plana çikmistir. Ancak CO2 nin bosALTildigi mahalde solunum yapilmasini engellemesi ve bu nedenle insan sagligi açisindan risk tasimasi, sürekli olarak yeni ALTernatif arayisini gündemde tutmustur. Bu süreçte çesitli üreticilerin Halon gazina ALTernatif arastirmalarini devam ettirmisler ve degisik özelliklerde birçok yeni söndürme maddesini onay kuruluslarina sunmuslardir.
FM 200 ve NAFS III bu süreçte öne çikan gazlar olmustur. NAFS III gazi negatif özelliklerinin fazlaligi nedeni ile günümüzde artik kullanim disi kalmistir. Halon gazi ALTernatiflerinden FE 13 bu süreçte clean agent maddeler sinifinda yerini almistir. Bu gazlara iliskin deger tablolari uygun gaz seçiminin yapilmasinda faydali olacaktir.
TIPIK BIR OTOMATIK SÖNDÜRME SISTEMI:
Gaz FM 200 FE 13 Argon Karbondioksit
Kimyasal Ismi Heptafluoropan Trifluoromethane Argon Karbondioksit
Formül CF3CHFCF3 CHF3 Ar CO2
Molekül Agirligi 170 70.01 39.9 44.01
Kaynama Noktasi °C (1.013 bar) -16.4 -82.1 -186 -
Yogunluk (20 °C) kg/m3 1.407 807 * 200 bar (max. Dolum yogunlugu) 777
Kritik isi °C 101.7 25.9 ° C -122 31
Kritik Basinç (bar) 29.Ara 48.36 49.03 73.82
Dizayn Kons.(%) (Heptane) 8 18 46 (söndürme kons.) -
Flooding Factor (Heptane) 0,634 kg/m3 0,664x1.2 kg/m3 * 0,616 m3/m3 -
Söndürme Kons.(%) (Class A) 7 18 36 * 34 (Yüzey tip)
NOAEL (%) 9 50 43 -
LOAEL (%) 10.May >50 52 -
Farkli kriter karsilastirmasi
Otomatik gazli söndürme sistemleri, çapraz yerlesim (cross zone) esasina göre yerlestirilen, farkli çalisma prensiplerine haiz dedektörlerden gelen alarm sinyallerinin söndürme sistemini aktive etmesi esasina göre çalismaktadir. Sistemin güvenirligini arttirmak amaci ile, söndürme kontrol paneline irtibatlandirilan ve dumani farkli çalisma prensiplerine göre algilayacak iyonizasyon ve optik duman dedektörleri vasitasi ile yukarida belirtildigi üzere çapraz yerlesim esasina göre 2 ayri kanal teskil edecek sekilde tesis edilir. Böylelikle, dedektörlerden birinden alarm sinyali gelmesi halinde bu durum bir ön alarm olarak belirlenir, söndürme sistemi bu etapta aktive olmaz. Böylelikle yanlis algilamalarda söndürme gazinin gereksiz yere bosALTilmasi önlenmistir. Söndürme yapilacak bölgelerde söndürmenin aktive oldugunu ve gazin bosalacagini belirten sesli-isikli bir alarm cihazi bulunur. Söndürme sistemi istenirse mekanik olarak (manuel) devreye sokulabilir. Sistem, söndürme gazinin yangin aninda ortama en çok 10 sn. içerisinde bosalmasi esasina göre planlanip tüm boru sistemi püskürtme nozülleri ve diger ekipmanlar bu esasa göre seçilerek tesis edilir.
Otomatik gazli söndürme sistemlerinde öne çikartilmasi gereken ana basliklari su sekilde siralayabiliriz: 
* NFPA standartlarinda kurallara uygun dizayn ve hidrolik hesaplamalar,
* Uluslar arasi standartlara haiz malzemeler,
* Birinci sinif isçilik,
* Montaj esnasinda önceden hazirlanan izometrik çizimlere uyulmasi ve denetlenmesi,
* Periodik bakim ve servis hizmetlerinin zamaninda verilmesi.
Gazli söndürme sistemlerinin genel uygulama alanlari:
* Bilgi islem odalari ve merkezleri
* Arsivler
* Ana kumanda ve kontrol merkezleri
* Otomasyon merkezleri
* Elektronik malzeme depolari
* Sanat galerileri ve müzeler
* Kütüphaneler
* Laboratuar ve arastirma-gelistirme merkezleri
* Elektrik odalari
* Telefon santralleri
* UPS ve akü odalari
* Tibbi malzeme depolari
|
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder